ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΑΔΡΑΝΩΝ

Η διαχείριση οικοδομικών αποβλήτων στο επίκεντρο της βιώσιμης ανάπτυξης
Πράσινοι δείκτες η ανακύκλωση και η επαναχρησιμοποίηση υλικών

Τα απόβλητα που προκύπτουν από τις κατασκευαστικές δραστηριότητες αποτελούν μείζων ρυπογόνο παράγοντα και οι επιχειρήσεις καλούνται να υιοθετήσουν βιώσιμες στρατηγικές για τη διαχείρισή τους.

Ένα σημαντικό περιβαλλοντικό πρόβλημα που αφορά τη βιομηχανία των κατασκευών είναι η διαχείριση των οικοδομικών αποβλήτων. Ετησίως, παράγονται τεράστιοι όγκοι κατασκευαστικών απορριμμάτων, οι οποίοι μένουν ανεκμετάλλευτοι και εναποθέτονται για χρόνια στις χωματερές. Η αξιοποίηση των εν λόγω υλικών, θα επιφέρει μεγάλο οικονομικό όφελος στις κατασκευαστικές εταιρείες μακροπρόθεσμα και θα μειώσει αισθητά τον αρνητικό τους περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Το ζητούμενο είναι ο κλάδος και η πολιτεία να κατανοήσουν εις βάθος τον κίνδυνο που ελλοχεύει και να ληφθούν το συντομότερο δυνατό αποτελεσματικά μέτρα για την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση των οικοδομικών αποβλήτων. Παρακάτω, θα παρουσιάσουμε συνοπτικά τα είδη των απορριμμάτων που προκύπτουν κυρίως από τις διαδικασίες κατεδάφισης και κατασκευής, καθώς και τις «πράσινες» λύσεις που προτείνονται σε κάθε περίπτωση.

Παραγωγή οικοδομικών αποβλήτων
Ως απόβλητο ορίζουμε κάθε υλικό το οποίο δημιουργείται από βιομηχανικές δραστηριότητες και δεν έχει καμία υπολειμματική αξία. Από την κατασκευή και την κατεδάφιση προκύπτουν εκατοντάδες οικοδομικά απορρίμματα με κυριότερα το σκυρόδεμα, τον ασβεστόλιθο, τον ψαμμίτη, το ξύλο, τα τούβλα, το χώμα, τον σίδηρο και το γυαλί. Επιπλέον, σημαντικές ποσότητες χαρτιού και πλαστικού συσσωρεύονται στους χώρους των εργοταξίων από τις συσκευασίες των πρώτων υλών. Τις τελευταίες δεκαετίες, έχει αυξηθεί αισθητά ο αριθμός των νέων κατασκευών και των ανακαινίσεων και κατ’ επέκταση ο όγκος των οικοδομικών απορριμμάτων. Ενδεικτικά, η Σαουδική Αραβία, μία χώρα 29 εκατομμυρίων κατοίκων, παράγει περισσότερους από 15 εκατομμύρια τόνους στερεών αποβλήτων ετησίως. Ο ακριβής προσδιορισμός των απορριμμάτων και ο διαχωρισμός τους σε κατηγορίες βάσει των ιδιοτήτων τους κρίνεται απαραίτητος, διότι ανάλογα με το είδος τους είναι διαφορετικές οι επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον και αντιστοίχως αλλάζουν τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν για τη διαχείριση τους.
Ένας ακόμη παράγοντας που συντελεί στη μαζική παραγωγή οικοδομικών απορριμμάτων είναι οι φυσικές καταστροφές, όπως τυφώνες, σφοδρές καταιγίδες και σεισμοί, όταν λαμβάνουν χώρα εντός του αστικού περιβάλλοντος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο μεγάλος σεισμός Hanshin Awaji του 1995, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για 5.400 θανάτους, 40.000 τραυματισμούς και 20 εκατομμύρια κυβικούς τόνους οικοδομικών αποβλήτων.
Ανακύκλωση και προβλήματα στην πράξη
Παγκοσμίως, παρατηρείται πρωτοφανής αύξηση της τιμής των οικοδομικών υλικών, γεγονός που οφείλεται στην κρίση της εφοδιαστικής αλυσίδας, στις ελλείψεις της αγοράς και στον Ρωσο – Ουκρανικό πόλεμο.
Οι συνθήκες αυτές, συνδυαστικά με τις προσπάθειες του Δυτικού Κόσμου για μείωση του περιβαλλοντικού αντίκτυπου, έφεραν στο προσκήνιο την ιδέα της ανακύκλωσης των οικοδομικών απορριμμάτων. Ωστόσο, παρόλο που η πρακτική αυτή θα επιφέρει μακροπρόθεσμα πολλαπλά οφέλη, τόσο οικονομικά όσο και περιβαλλοντολογικά, υπάρχει μικρή ανταποκρισιμότητα από την πλευρά των εργολάβων και των κατασκευαστικών εταιρειών.
Η συλλογή των αδρανών υλικών, η μεταφορά τους στα εργοστάσια ανακύκλωσης και η μεταπώληση ή η επαναχρησιμοποίηση τους, είναι διαδικασίες αρκετά δαπανηρές και συνεπώς, όχι ιδιαίτερα αρεστές στους επιχειρηματίες. Εν τούτοις, η ευρωπαϊκή νομοθεσία που αφορά τις «πράσινες» προδιαγραφές ανέγερσης ή κατεδάφισης ενός κτιρίου, γίνονται ολοένα και πιο αυστηρές, επιβάλλοντας βαρύτατα πρόστιμα στους παραβάτες. Επιπλέον, η ανακύκλωση κρίνεται επιτακτική συνθήκη από την ίδια την αγορά, καθώς η συνεχώς αυξημένη ζήτηση σε πρώτες ύλες και η αντιστρόφως ανάλογη διαθεσιμότητα τους, αναμένεται να εκτοξεύσει ακόμη περισσότερο τις τιμές.

Επομένως, η ανακύκλωση των κατασκευαστικών αποβλήτων είναι μία επένδυση που θα αποφέρει στο κοντινό μέλλον υψηλά κέρδη, ενώ παράλληλα θα εξασφαλίσει ένα βιώσιμο περιβάλλον.

Μέθοδοι για τη μείωση των αποβλήτων
Η αποτελεσματικότερη μέθοδος για τη διαχείριση και τη μείωση των οικοδομικών απορριμμάτων περιλαμβάνει πέντε στάδια. Αρχικά, θα πρέπει να γίνεται πρόληψη και λεπτομερής σχεδιασμός πριν την ολοκλήρωση ενός έργου, ώστε να αποφεύγεται η χρήση περιττών υλικών. Παλαιότερα, η αρχιτεκτονική προσέγγιση εστίαζε στην πολυτέλεια, βάζοντας σε δεύτερη μοίρα τη βιωσιμότητα του κτιρίου.
Είναι σαφές, πλέον, ότι θα πρέπει να χρησιμοποιούνται υλικά με μεγάλο κύκλο ζωής και να αποφεύγεται σε κάθε περίπτωση η αλόγιστη σπατάλη φυσικών πόρων. Συνεπώς, ο σχεδιασμός θα πρέπει να γίνεται από επαγγελματίες που έχουν ήδη λάβει πλήρη ενημέρωση και εκπαίδευση για τα τρέχοντα περιβαλλοντικά ζητήματα. Η πρόληψη είναι το σημαντικότερο βήμα, καθώς χωρίς ιδιαίτερο κόστος και κόπο μπορεί να δοθεί μία αποτελεσματική λύση στο πρόβλημα των αποβλήτων.
Φυσικά, στις περιπτώσεις που είναι αδύνατο να αποτραπεί εντελώς η παραγωγή ανεπιθύμητων οικοδομικών απορριμμάτων, το κλειδί βρίσκεται στην ορθή και βιώσιμη διαχείρισή τους. Σε πρώτο επίπεδο, πρέπει να γίνει διαλογή των αποβλήτων που θα μπορούσαν να επαναχρησιμοποιηθούν στην υφιστάμενη μορφή τους σε επόμενες κατασκευές. Στη συνέχεια ακολουθεί η συγκομιδή των ανακυκλώσιμών υλικών, δηλαδή αυτών που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν μετά από κατάλληλη επεξεργασία.
Τέτοια υλικά είναι το γυαλί, το ξύλο και τα μέταλλα, όπως ο χάλυβας και το αλουμίνιο, τα οποία χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθμό ανακυκλωσιμότητας.
Έπειτα, συλλέγονται τα υλικά που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως πηγή ενέργειας. Αρκετά διαδεδομένη είναι η μετατροπή των οικοδομικών αποβλήτων σε θερμική ενέργεια, με το Ηνωμένο Βασίλειο να κατέχει τον πρώτο λόγο. Υπολογίζεται ότι την επόμενη τετραετία στην Αγγλία, τουλάχιστον το 70% των απορριμμάτων που προκύπτουν από την κατασκευή και την κατεδάφιση, θα υποβληθεί στην συγκεκριμένη διαδικασία ανάκτησης.
Έσχατη επιλογή, σε περιπτώσεις που δεν είναι εφικτό να εφαρμοστεί κάποιο από τα προηγούμενα βήματα, αποτελεί η καύση και η υγειονομική ταφή, πρακτικές ιδιαίτερα επιβαρυντικές για το περιβάλλον.
Συμπερασματικά, τα οικοδομικά απορρίμματα αποτελούν σημαντικό πρόβλημα για την υγεία του φυσικού περιβάλλοντος και πρέπει άμεσα να ληφθούν μέτρα για τη διαχείρισή τους.
Ο κλάδος των κατασκευών πρέπει να ευαισθητοποιηθεί ακόμη περισσότερο στα οικολογικά θέματα και να λάβει αντίστοιχες δράσεις. Η πρόληψη είναι το κλειδί για τη μείωση των ρυπογόνων παραγόντων και έπονται η επαναχρησιμοποίηση των δομικών υλικών και η ανακύκλωσή τους. Η μέριμνα και η φροντίδα του οικοσυστήματος δεν είναι προαιρετική, αλλά επιτακτική ανάγκη που επηρεάζει τους επιχειρηματικούς τομείς και την καθημερινότητα όλων μας.
Η Εταιρια ΑΝΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΑΤΕ
με τον Εμπορικο Σημα THERMAIDES εφαρμοζει ηδη σε ολα τα της τα
εργα το Συστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (ISO 14001:2015) βάσει διαδικασιών TUV AUSTRIA HELLAS
Εφαρμοζει εδω και 12 Χρονια το Συλλογικο Συστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ) της Πιστοποιημενης Εταιριας ΑΝΑΚΕΜ ΑΕ.
#thermaides